بیتکوین (Bitcoin) یک پول دیجیتالی و غیرفیزیکی است که به‌عنوان اولین ارز دیجیتال یا رمزارز معرفی شده به دنیا شناخته میشود و شما توسط این پول دیجیتالی قادر خواهید بود، هزینه خرید کالا و دریافت خدمات را از هر کجای دنیا، بلافاصله و بی معطلی و بدون نیاز بی هیچ بانک، صرافی یا سیستم پرداخت واسطه، پرداخت کنید.
بیت کوین اولین رمزارز معرفی شده به دنیا
در جواب سوال بیت کوین چیست ؟ باید گفت که همانطورکه پیش‌تر گفته بودیم، بیتکوین اولین رمزارز یا پول رمزنگاری شده در دنیاست. رمزارز به پولی اطلاق میشود که به کمک رایانه‌هایی با قدرت پردازش بسیار بالا و از طریق یک الگوریتم و محاسبات بسیار پیچیده ریاضی، به همراه صرف مقدار زیادی انرژی، کدگذاری و تولید میشوند.
میلیون‌ها کاربر در سراسر دنیا که به‌عنوان توسعه دهنده شبکه بیتکوین فعالیت میکنند، بر درستی و صحت فرآیند تولید بیتکوینها نظارت دارند. فرآیند تولید بیتکوینها در اصطلاح ماینینگ یا استخراج بیتکوین نامیده میشود و کاربرانی که در توسعه شبکه و استخراج بیتکوینها فعالیت می‌نمایند را استخراج‌کننده یا ماینر می‌نامند.
امکان جعل بیت کوین وجود ندارد
به دلیل وجود یک شبکه شفاف که میلیون‌ها کاربر، هر لحظه بر تمام معاملات و تولید بیتکوینها نظارت دارند، امکان جعل این پول عملاً برابر صفر است. پس بدین ترتیب میتوان ۱۰۰% مطمئن بود که هیچ بیتکوینی بدون روند تعیین شده و خارج از سیستم موجود تولید و به شبکه اضافه نخواهد شد و امکان تقلب در روند استخراج یا انجام معاملات وجود ندارد. در این شبکه مشخص است هر بیتکوین دقیقاً کی و کجا تولید شده و در روند معاملات در چه مسیرهایی حرکت کرده است.
اینکه میگوئیم رمزارز بیتکوین قابل جعل نیست را میتوان از دریچه‌ای دیگر نیز شرح داد. غیرقابل جعل بودن بیت کوین یعنی برای مبادله و خرید و فروش بیتکوین هیچکس نمیتواند چیزی مشابه، یا کدهایی شبیه به آن را به کیف‌پول شما منتقل کند. فقط خود خود بیتکوین میتواند به کیف‌پول شما انتقال پیدا کند و هیچ جایگزین کپی شده یا جعل شده برای انتقال در شبکه این رمزارز وجود ندارد.
بگذارید با یک مثال این موضوع را برای شما کمی روشن‌تر کنیم. وقتی شما یک خودروی بنزین سوز در اختیار دارید، این خودرو تنها با استفاده از بنزین حرکت میکند، پس اگر آب، نوشابه یا روغن درون باک آن بریزید در واقع این کار فایده‌ای ندارد. کیف‌پول بیتکوین هم دقیقاً مثل باک ماشین عمل میکند و چیزی به جز بیتکوین نمیتواند وارد آن شود.
پس با توضیحات فوق میتوان نتیجه گرفت که ارزهای رمزنگاری‌شده، درحقیقت یک مجموعه کد رایانه‌ای هستند که ارزش مالی را در خود نگهداری میکنند. لذا منظور از کوین یا سکه در دنیای ارز دیجیتال، مقدار مشخصی از کد رایانه‌ای است.
خالق بیت کوین چه کسی است؟
رمزارز بیتکوین اولین ارز دیجیتال معرفی شده در دنیاست. این رمزارز، توسط یک برنامه‌نویس نابغه با هویتی ناشناخته و با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) برای اولین بار در اکتبر سال ۲۰۰۸ تحت عنوان مقاله‌ای به نام “بیتکوین؛ سیستم پول الکترونیکی همتا به همتا” معرفی شد.
پس از آن و در سال ۲۰۰۹ بیت کوین بصورت یک نرم‌افزار متن‌باز در دسترس عموم قرار گرفت. نرم‌افزار متن‌باز یا اُپن سورس اصطلاحاً به نرم‌افزارهایی گفته میشود که افراد مختلف می‌توانند در کدهای منبع آن تغییر ایجاد کرده یا اشکالات احتمالی آن را برطرف نمایند. بنابراین ساتوشی ناکاموتو شبکه‌ای را راه‌اندازی کرد که این شبکه در بود و نبود وی نیز به راه خود ادامه دهد و هیچ چیز جلودار حرکت روبه جلوی آن نباشد.
به‌دلیل آنکه شبکه بیتکوین در عین شفافیت، بر مبنای حفظ حریم خصوصی و مخفی نگه داشتن هویت کاربران پی ریزی شده است، هنوز هم با گذشت بیش از ۱۱ سال از تولد بیتکوین، هویت ناکوموتو برای علاقمندان به حوزه رمزارزها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
پنهان بودن هویت ناکاموتو میتواند دلایل مختلفی داشته است. ولی از آنجاکه این اختراع ناکاموتو، قدرت کنارزدن اکوسیستم ناپاک اقتصادی فعلی جهان را دارا می‌باشد، و بانک‌ها و مراکز مالی بزرگ دولتی، بزرگترین دشمن این سیستم مالی همتا به همتا به شمار میروند، لذا احتمالاً ناکاموتو از بیم از دست دادن جان خود، از همان ابتدا، پیش‌بینی روزهای آینده را کرده و هویت خود را هیچگاه فاش نکرده است.
پشتوانه بیت کوین چیست ؟
در گذشته پول منتشر شده توسط هر دولتی، توسط فلزات گران‌بها، به‌ویژه طلا پشتیبانی میشد. درحقیقت ارزش یک اسکناس یا سکه در یک کشور به واسطه طلای ذخیره شده در مخازن بانک مرکزی آن کشور تعیین میشد.
یعنی به میزان هر اسکناس مقدار مشخصی طلا به‌عنوان پشتوانه در نظر گرفته میشد. پس میتوان نتیجه گرفت اسکناس به خودی خود ارزشی ندارد و صرفاً یک تکه کاغذ است و ارزش آن نه به‌خاطر خودش، بلکه به‌خاطر پشتوانه آن است. حال آنکه امروزه میزان پول‌های منتشر شده با میزان طلاهای ذخیره شده برابری ندارد و بیشتر، اعتبار دولت‌ها در جوامع بین‌المللی به‌عنوان پشتوانه یک ارز در نظر گرفته میشود.
تورم درحقیقت از دل انتشار همین پول‌های بی‌پشتوانه متولد میشود. کاهش درصد پول ملّی با پشتوانه، نسبت به درصد پول خلق‌شده را تورم گویند. با انتشار پول‌های بدون پشتوانه، ارزش و قدرت خرید هر ارزی به مرور زمان کاهش می‌یاید. در ارزیابی صورت گرفته نسبت به ارزش دلار میتوان گفت:
“۱۰۰ دلار در سال ۱۹۱۳ به لطف افزایش تورم، امروز فقط در حدود ۳.۸۷ دلار ارزش دارد.”
اما بیتکوین یک پول دیجیتالی است که برخلاف ارزهای رایج بین‌المللی، فاقد هر نوع پشتوانه فیزیکی است و ارزش آن تنها به خودش و میزان محبوبیتش بین مردم بستگی دارد.
برای مبادله و یا پس‌انداز رمزارز بیتکوین ، نیاز به هیچ بانکی ندارید. شما براحتی می‌توانید با بیتکوین خرید کرده و یا آن را به امید افزایش قیمت در آینده ذخیره کنید. اگرچه بیتکوین در ابتدا با هدف استفاده روزمره عموم در معاملات پدید آمد، اما افزایش شگفت‌انگیز قیمت آن باعث شده است این که این رمزارز بیشتر به‌عنوان یک دارایی امن، همچون طلا به‌کار گرفته شود.
رمزارز بیتکوین نیز همانند یک سکه طلا به‌خاطر خودش و کمیاب بودنش ارزشمند است. بااین وجود بیتکوین برتری‌های دیگری نیز نسبت به طلا دارد.
تعداد کل بیت کوین ها
بیت کوین محدودیتی ۲۱ میلیون واحدی دارد و این بدان معناست که پس از استخراج این ۲۱ میلیون سکه، دیگر امکان استخراج بیت کوین بیشتری وجود ندارد. گفتنی است تاکنون بیش از ۱۸.۲ میلیون بیتکوین استخراج شده است.
ارزش بیت کوین
هر رمزارز بیتکوین از واحد کوچکتری بنام ساتوشی تشکیل شده است. هر بیت کوین معادل ۱۰۰ میلیون ساتوشی است. ارزش بیتکوین هنوز ثابت نیست و روزانه تغییر کرده و نوسان دارد. برای مشاهده قیمت آنی بیتکوین در بازارهای جهانی می‌توانید به وبسایت coinmarketcap مراجعه کنید.
اشاره کردیم که بیتکوین محدودیتی ۲۱ میلیون واحدی دارد و پس از استخراج این ۲۱ میلیون سکه، دیگر امکان استخراج بیتکوین بیشتری وجود ندارد. درحال‌حاضر میلیاردها دلار بیتکوین در دنیا وجود دارد. هر روز نیز مقداری بیتکوین تولید و به چرخه‌ی بیتکوینهای در گردش افزوده میشود تا اینکه درحدود سال ۲۰۴۰ تعداد بیتکوینهای موجود در بازار به رقم ۲۱ میلیون واحد نزدیک میشود.
نمودار نمایش مدت زمان لازم برای استخراج بیتکوینها و میزان پاداش استخراج – روی تصویر کلیک کنید تا آن را در ابعاد بزرگتر مشاهده کنید
اما باتوجه به اینکه میزان بیتکوینهای قابل استخراج هر ۴ سال و بعد از استخراج هر ۲۱۰،۰۰۰ بلاک به نصف کاهش می‌یابد لذا استخراج آخرین بیتکوین تا حدود سال ۲۱۴۰ به طول خواهد انجامید.
به زبان ساده‌تر در ۲۱۰ هزار بلاک اول، پاداشی ۵۰ بیتکوینی به ازای استخراج هر بلاک به ماینرها داده میشد. این یعنی در ۴ سال اول پیدایش این رمزارز، ۱۰٫۵ میلیون بیتکوین استخراج شده است.
۱۰،۵۰۰،۰۰۰ = ۵۰ * ۲۱۰،۰۰۰
در ۴ سال دوم و با کاهش درآمد ماینرها، برای استخراج ۲۱۰ هزار بلاک دوم، پاداشی ۲۵ بیتکوینی به ازای استخراج هر بلاک برای استخراج کنندگان این رمزارز در نظر گرفته شد و بدین ترتیب تا پایان سال هشتم ۵٫۲۵ میلیون بیتکوین دیگر نیز استخراج و مجموع بیتکوینهای ماین شده به عدد ۱۵٫۷۵ میلیون واحد رسید.
۵،۲۵۰،۰۰۰ = ۲۵ * ۲۱۰،۰۰۰
در دوره ۴ سال سوم پیدایش بیتکوین، پاداش ماینرها برای استخراج هر بلاک برابر با ۱۲٫۵ بیتکوین در نظر گرفته شده است و در این مدت مجموعاً ۲ میلیون و ۶۲۵ هزار بیتکوین استخراج میشود. در دوره بعدی این پاداش به ۶٫۲۵ واحد برای استخراج هر بلاک کاهش می یابد.
۲،۶۲۵،۰۰۰ = ۱۲٫۵ * ۲۱۰،۰۰۰
پس با این حساب تا پایان ۴ سال سوم ۱۸ میلیون و ۳۷۵ هزار بیتکوین استخراج خواهد شد ولی با توجه به آنچه که پیش از این بدان اشاره شد، کاهش مستمر پاداش ماینرها موجب میشود که استخراج آخرین بیتکوین تا سال ۲۱۴۰ ادامه یابد. . گفتنی است تاکنون بیش از ۱۷.۸ میلیون بیتکوین استخراج شده است.
۱۸،۳۷۵،۰۰۰ = ۲،۶۲۵،۰۰۰ + ۵،۲۵۰،۰۰۰ + ۱۰،۵۰۰،۰۰۰
بیتکوین دارای الگویی غیرمتمرکز است و هیچ فلز گران‌بهایی به‌عنوان پشتوانه ندارد. هیچ بانک مرکزی در دنیا از آن حمایت نمیکند و هیچ بیمه‌ای خسارت ناشی از نوسانات آن را پوشش نمی‌دهد. ارزش بیتکوین تنها به خودش و محبوبیتش در میان جامعه وابسته است.
شبکه بیتکوین توسط استخراج‌کنندگان یا همان ماینرها حفظ شده و به پیش میرود. شبکه‌ای گسترده از این کاربران در سراسر دنیا وجود دارد که توان پردازشی رایانه خود را در اختیار شبکه بیتکوین قرار میدهند.
ماینرها درحقیقت نقش حسابرس را برای تراکنش‌های شبکه بیتکوین ایفا میکنند و دفتر‌کل این ارز دیجیتال که حاوی اطلاعات هر تراکنش است را بروزرسانی میکنند. این فعالیت ماینرها بدون پاداش نخواهد بود و آنها به ازای مقدار کاری که انجام میدهند، از سوی این شبکه مقداری بیتکوین به‌عنوان حق‌الزحمه دریافت میکنند.
حجم کل بازار بیت کوین و سایر رمزارزها
ازآنجاکه رمزارز بیتکوین نخستین ارز دیجیتال معرفی شده به دنیا نام گرفت، لذا سایر رمزارزهای ایجاد شده پس از آن را آلت‌کوین (Altcoin) یا “سکه جایگزین” نامیدند. لایت‌کوین، مونرو، زی‌کش، اتریوم و صدها سکه دیگر، همگی ارزهای دیجیتالی هستند که آلت‌کوین نامیده میشوند.
داده‌ها حاکی از آن است که امروزه بیش از ۵۰۰۰ آلت‌کوین مختلف به بازار کریپتوها معرفی شده است.
حجم کل بازار رمزارزها در زمان نگارش این مقاله چیزی بالغ بر ۲۶۲ میلیارد دلار می‌باشد. جالب اینجاست که مطابق تصویر فوق، رمزارز بیتکوین به تنهایی بیش از ۶۰% حجم کل سرمایه بازار کریپتوها را در اختیار دارد و مجموع ۵۰۰۰ آلت‌کوین دیگر، روی هم رفته کمتر از ۴۰% سرمایه بازار را به خود اختصاص میدهند.
چهار دلیل اهمیت بیت کوین چیست ؟
اصلی‌ترین دلایل گرایش جامعه به استفاده از رمزارز بیتکوین به شرح زیر است:
🔶 ۱. بیتکوین تحت هیچ دولت یا نهادی قرار ندارد
هیچ بانک یا نهادی نمیتواند تراکنش‌های مالی بیتکوینی شما را رصد کند. هیچ مجمع قانونی و مالیاتی نمیتواند بر دارایی شما نظارت داشته باشد. البته این عدم نظارت میتواند مشکلاتی اعم از پولشویی و یا تراکنش‌های آسان مالی را برای باندهای تبهکار بین‌المللی به همراه داشته باشد. در واقع یکی از دلایل گسترش پذیرش بیتکوین در سال‌های گذشته، بکارگیری بیتکوین در معاملات غیرقانونی بوده است.
🔶 ۲. بیتکوین بانک‌ها و نهادهای واسطه را دور می‌زند
بیتکوین در یک شبکه همتا‌به‌همتا در نقل و انتقال است و نیازی به‌حضور بانک به‌عنوان یک واسطه انجام مبادلات وجود ندارد. همچنین کیف‌پول بیتکوین را نمی‌توان همانند حساب‌های بانکی مسدود یا موجودی آن را بلوکه نمود.
هیچ نهادی قادر نیست از میزان موجودی کیف‌پول کاربران اطلاع حاصل نماید. هیچ محدودیت و سقف برداشت یا واریزی برای کیف‌پول بیتکوین وجود ندارد. هیچکس به‌جز صاحب کیف‌پول نمیتواند درباره مدیریت دارایی‌های موجود در آن تصمیم‌گیری کند و بی‌تردید بانک‌ها به‌هیچ عنوان از این قابلیت بیتکوین دل‌خوشی ندارند!
🔶 ۳. بیتکوین در نحوه پس‌انداز و خرج کردن دارایی مردم تحول ایجاد میکند
از زمان عرضه پول کاغذی تا کنون قدرت مالی دنیا همواره در اختیار بانک‌ها بوده است. بانک‌ها پول را منتشر، نگهداری و به ازای خدمات واسطه از ما کارمزد دریافت میکنند.
اگر دولتی به پول بیشتری نیاز داشته باشد، اسکناس بیشتری چاپ میکند و یا اینکه سیاست‌های مالی متفاوتی را در پیش می‌گیرد. در این میان، برخی دولت‌ها هم بدون توجه به موافقت یا مخالفت مردم، پول بدون پشتوانه چاپ میکنند و در نتیجه سبب ایجاد تورم در جامعه میشوند. این تورم بی تردید به سود بانک‌ها و به زیان ملت خواهد بود.
بیتکوین با هدف پس گرفتن این قدرت و بازگرداندن توان مدیریت ثروت به مردم طراحی شده است. به جای اینکه یک تکه کاغذ ارزش داشته باشد، یک بسته کد دیجیتالی ارزشمند شمرده میشود. کدهایی که نه جعل میشوند و نه به خواست دولت‌ها تکثیر.
🔶 ۴. تراکنش‌های بیتکوینی برگشت‌ناپذیرند
شیوه‌های پراخت موجود نظیر انتقال پول به صورت کارت به کارت و یا از طریق چک، این قابلیت را دارند که از سوی بانک لغو شوند. اما تراکنش‌های صورت گرفته بیتکوینی برگشت ناپذیرند.
این بدان معنی است که اگر شما بیتکوین‌تان را سهواً به یک آدرس اشتباهی ارسال کنید، احتمال بازگشت موجودی شما نزدیک به صفر خواهد بود. چون ممکن است آن آدرس اصلاً وجود نداشته باشد و بیتکوین شما اصطلاحاً به سیاه چاله‌ی بیتکوینهای گمشده رفته باشد و یا اینکه اگر بیتکوین شما به آدرسی اشتباهی منتقل شود، مالک آن کیف پول که هویتش ناشناس است، بیتکوین شما را به شما پس ندهد.
